Dane GIS


Dane demograficzne w siatkach kilometrowych od GUS

Główny Urząd Statystyczny posiada portal geostatystyczny. Można na nim tworzyć kartogramy i kartodiagramy na podstawie danych statystycznych gromadzonych przez GUS (Bank Danych Lokalnych, Powszechny Spis Rolny 2010 oraz Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011). Opis portalu znajduje się tutaj.
Czytaj całość

Co to jest LPIS?

Po opublikowaniu przez nas wtyczki: Wyszukiwarka LPIS, pojawiły się pytania na temat danych, na których wtyczka jest oparta. Poniższy artykuł ma w skrócie wskazać różnice pomiędzy LPIS a EGiB.

Po pierwsze: LPIS to nie EGiB.

EGiB, czyli Ewidencja Gruntów i Budynków jest prowadzona przez starostów lub prezydentów miast na prawach powiatu. Są to dane referencyjne, których jakość oraz sposób pozyskiwania określa ustawa Prawo Geodezyjne i Kartograficzne. Jest to podstawa działań geodetów (podziały, scalenia, mapy do celów projektowych, itp.) Jednostką prowadzącą ten rejestr jest najczęściej Powiatowy Ośrodek Geodezji i Kartografii i to on jest źródłem najnowszych danych z EGiB. Działki te można oglądać na

Czytaj całość

Wyszukiwarka LPIS – nowa wtyczka do QGIS z repozytorium GIS Support

Miło nam poinformować, że w Repozytorium wtyczek GIS Support, można znaleźć nową wtyczkę: Wyszukiwarka LPIS.

Instrukcja instalacji oraz używania znajduje się na stronie wtyczki

Temat dostępu do danych o ewidencji mógłby stać się kanwą nie jednej powieści sensacyjnej. Do czasu wyłączenia WFS z pierwszej odsłony geoportal.gov.pl, instrukcja “jak pobrać geometrię działek ewidencyjnych poprzez WFS” była jednym z popularniejszych artykułów w naszej bazie wiedzy. Wszystko zmieniło się w kwietniu tego roku, od kiedy dane LPIS zostały “uwolnione” i opublikowane na stronie geoportal.gov.pl. Obecnie użytkownicy mają możliwość pobrania ok. 360 paczek ze spakowanymi plikami shp. Pomijając kwestię jakości danych, jest to duży krok w przód, jednak całość waży ok 40GB i nie jest to zbyt wygodne w używaniu.

wtyczka-lpis

Dzięki temu, że dane można wykorzystać ‘zgodnie z zasadami ponownego wykorzystania informacji publicznej‘, mogliśmy je wgrać do naszej bazy, stworzyć API i napisać wtyczkę do wyszukiwania. Wtyczka jest prosta, pozwala na wybranie województwa, powiatu, gminy, obrębu oraz wpisanie numeru działki. Po uruchomieniu zapytania do projektu QGIS dodawana jest nowa warstwa wektorowa z geometrią wyszukanej działki. Wyszukanie nowej działki spowoduje dodanie jej do już istniejącej działki.

Nie wykluczamy dalszego rozwoju wtyczki. Zachęcamy wszystkich chętnych do forkowania repozytorium i dodawania kolejnych funkcjonalności oraz promowania wtyczki

 

OpenData w praktyce na przykładzie działek LPIS.

Od naszej zaprzyjaźnionej firmy Biprowodmel, dostaliśmy bardzo fajną informację. Jeden z pracowników znalazł na Facebook informację na temat działek z LPIS do pobrania ze strony CODGiK, którą opublikowaliśmy niedawno. Okazało się, że akurat w tym samym czasie, w ramach jednego z projektów trzeba było przygotować listę działek, na których realizowany jest projekt (na potrzeby wypełnienia jakiegoś wniosku). Przygotowanie takiej listy zawsze było problematyczne z kilku względów:

  • problemy z PODGiK. Aby wystąpić o działki, trzeba mieć… listę z tymi działkami,
  • problemy techniczne (problemy danymi GIS w oprogramowaniu typu CAD)
  • problemy prawne związane z dostępem do informacji o działkach opublikowanymi jako usługi sieciowe. Istniały WMS (z geoportalu, powiatowe itp), ale zasady ich wykorzystania są niejasne, regulaminy mętne. (odwieczne pytanie: Czy działki z geoportalu można legalnie wykorzystywać na potrzeby projektu czy nie?)

Od teraz, dzięki udostępnieniu danych w wygodnym formacie (shapefile) i na jasnych zasadach (ponowne wykorzystanie informacji publicznej) można to zrobić niemal automatycznie w większości pakietów oprogramowania.

Dlaczego to takie ważne?:

  • praca jest zrobiona szybko i dokładnie,
  • wynik pracy nie jest wątpliwy pod kątem prawnym,
  • do wykonania tak prostego zadania nie potrzeba “zwracać się w wnioskiem”, ani zawracać głowy urzędnikom,

Cieszymy się.

Dane o charakterze katastralnym – do pobrania

Aktualizacja grudzień 2018: Dane te już nie są do pobrania ze strony GUGiK. Co się stało z LPIS?

 

Od kilku tygodni, ze strony geoportal.gov.pl możliwe są do pobrania nowe dane przestrzenne w formacie wektorowym. Są to “Dane o charakterze katastralnym” (pierwsze, dobre skojarzenie: “aromat identyczny z naturalnym”). Są to działki ewidencyjne wraz z numeracją (te które na geoportalu wyświetlają się na czerwono). Nie należy tych danych mylić z Ewidencją Gruntów i Budynków (to te błękitne). Dane o charakterze katastralnym pochodzą z systemu LPIS (System Identyfikacji Działek Rolnych, którym zarządza ARiMR) Przeczytaj artykuł: “Co to jest LPIS?“. W ramach tego projektu zwektoryzowano i scalono w jedną bazę dane ze wszystkich ośrodków geodezyjnych w Polsce. Nie należy od nich oczekiwać geodezyjnej dokładności (różnice dochodzące do kilku metrów w porównaniu z EGiB), a aktualność (2-3 lata temu) pozostawia wiele do życzenia, jednak jest to zbiór bardzo przydatny dla wszystkich, którzy chcą mieć poglądową sytuację o podziale ewidencyjnym.

Dane te można pobrać w paczkach (dla każdego powiatu) w postaci spakowanego pliku SHP.

Wedle informacji z działu aktualności geoportal.gov.pl: “Informacje są dostępne zgodnie z zasadami ponownego wykorzystania informacji publicznej. Oznacza to, że dane można wykorzystywać bezpłatnie, warunkiem jest wskazanie źródła pochodzenia (serwis www.geoportal.gov.pl oraz daty pobrania danych).” To bardzo dobra wiadomość, że kolejne dane zostały “uwolnione” na rozsądnych i określonych zasadach. Prosimy o więcej.

Link do pobrania został dodany na naszą listę danych do pobrania

Tagi: ,
Dane do pobrania: zmiany

gdos

Na stronie “Dane do pobrania” usunęliśmy linki danych z Europejskiej Agencji Środowiska, skąd można było pobrać dane o formach ochrony przyrody dla Polski. Polecamy pobierać te dane ze strony Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska. Z punktu widzenia INSPIRE i zdrowego rozsądku GDOŚ jest jedyną instytucją, która jest odpowiedzialna za gromadzenie i udostępnianie tych danych. Dane z innych źródeł są zbiorami pochodnymi i należy do nich podchodzić z ostrożnością, ponieważ mogą być nieaktualne lub błędne. Granice form ochrony przyrody nieustannie się zmieniają (a raczej doprecyzowują). W GDOŚ trwa mrówcza praca nad ustaleniem ich przebiegu. Zapisy z dokumentów prawnych sprzed kilkudziesięciu lat, typu: “granica biegnie północnym skrajem pola, a następnie skręca na północny zachód do granicy lasu” są przerabiane na współrzędne. Jest to trudne zważywszy uwagę na fakt, że obecnie na rzeczonym terenie jest sam las – pole zarosło. Przy okazji regulowane są kwestie przebiegu granic.

Linkowanie do danych EEA i wynikające z tego problemy, wynikało z faktu, że GDOŚ nie publikował tych danych u siebie na www. Oczywiście dane można też przeglądać na geoserwisie GDOŚ. Miłego ściągania i udanych analiz!

Tagi: , , , ,
BDOO – nowe, lepsze dane (?) cz. 1

firm_10226_0d00f1_bigW ostatnich dniach CODGiK opublikował na swojej stronie zbiór danych wektorowych o nazwie BDOO (Baza Danych Obiektów Ogólnogeograficznych). Jest to następca niesławnego BDO (Baza Danych Ogólnogeograficznych, która przedstawiała dane przestrzenne o dokładności odpowiadającej skali 1:250 000). To co je różni to sposób tworzenia. BDO było osobnym produktem (prawie nieaktualizowanym), natomiast BDOO jest to zgeneralizowana Baza Danych Obiektów Topograficznych (skala 1:10 000). Dość trudno określić skalę dokładności tych danych. Na pewno nie jest to 1:250 000 tylko zdecydowanie lepiej. Zasady prowadzenia generalizacji opisane są na stronie 392 załącznika nr 5 do rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 listopada 2011 r. w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz bazy danych obiektów ogólnogeograficznych, a także standardowych opracowań kartograficznych (Dz.U. 2011 nr 279 poz. 1642). Można tam przeczytać, że część danych (punkty) mają dokładnie taką samą dokładność co BDOT10k, dla innych obiektów generalizacją jest zmniejszenie liczby werteksów (minimum co 50 metrów), a obiekty powierzchniowe muszą mieć ponad 150 000 m2. Jest to dość dokładnie opisane.

Zgodnie z nowelizacją ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne z 5 czerwca 2014 r. dane te można pobrać “bez opłat”. Nie ma żadnej licencji określającej sposób ich wykorzystania, można więc domniemywać, że z tymi danymi można robić wszystko…

Obecnie BDOO można pobrać w podziale na województwa, co nie jest najszczęśliwszym rozwiązaniem. Wiem, że kilka osób (w tym my) napisało do CODGiK prośbę o udostępnienie danych dla całej Polski i mam nadzieję, że za niedługo do pobrania będzie też cała Polska. (EDIT: przed chwilą dostaliśmy oficjalną odpowiedź z CODGiK: nie będzie połączonych danych, bo nie przewiduje tego rozporządzenie. Cytat: “jednostką podstawową dla której  prowadzony jest pojedynczy zbiór danych BDOO jest województwo.” I tyle.)

Po pobraniu paczki z województwem dostajemy trzy katalogi:

  • BDOO (z właściwymi danymi)
  • Metadane (z metadanymi)
  • XSD to schemat danych którego zadaniem jest sprawdzenie poprawności struktury danych i zgodności wartości słowników z danymi zawartymi w pliku XML. Proces takiej kontroli zgodności pliku XML z założoną w schemacie strukturą nazywa się walidacją. Plik XSD może być również używany jako źródło danych dla wydania opisu słowników jeśli zawiera w sobie komentarze opisujące użyte w danych skróty. I tak możemy się dowiedzieć (plik OT_BDOT10k_Slowniki.xsd), że Gmw to gmina miejsko – wiejska, a CmG to miasto w gminie miejsko wiejskiej).

Katalog BDOO

W katalogu znajduje się sporo plików GML (ale rozszerzenie to XML). Nazwy plików są dość enigmatyczne: w tabelce poniżej znajduje się ich wyjaśnienie. Krótki przewodnik po konwencji nazewnictwa warstw: OT – obiekt topograficzny, AD – administracja, BU – budowle, PT – pokrycie terenu, TC – tereny chronione, SW – sieć wodna, SK – sieć komunikacyjna. Dodatkowo postfiksy nazw warstw wskazują na typ geometrii: A (area) – poligon, L (line) – linia, P (point) – punkt.

Pełne wyjaśnienie wszystkich warstw i atrybutów znajduje się w załączniku nr 5 do rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 listopada 2011 r. w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz bazy danych obiektów ogólnogeograficznych, a także standardowych opracowań kartograficznych. Numer strony w kolumnie “Dodatkowy opis” odnosi się właśnie do tego dokumentu.

L.p.NazwaWyjaśnienie nazwyDodatkowy opis
1OT_ADJA_AJednostka podziału administracyjnegostr. 10.
2OT_ADMS_PPunkt główny miejscowościstr. 14.
3OT_BUHD_LBudowla hydrotechniczna (linia)str. 21.
4OT_BUHD_PBudowla hydrotechniczna (punkt)str. 21.
5OT_BUIN_LBudowla inżynierska str. 25.
6OT_BUIT_PInne urządzenia technicznestr. 24.
7OT_BUUO_LUmocnienie drogowe, kolejowe i wodnestr. 33.
8OT_BUWT_PWysoka budowla technicznastr. 36.
9OT_BUZM_LBudowla ziemnastr. 37.
10OT_KUIK_AInny kompleks użytkowania terenustr. 46.
11OT_KUKO_AKompleks komunikacyjny str. 47.
12OT_KUPG_AKompleks przemysłowo - gospodarczystr. 51.
13OT_KUSC_AKompleks sakralny i cmentarzstr. 53.
14OT_KUSK_AKompleks sportowo rekreacyjnystr. 54.
15OT_OIKM_PObiekt związany z komunikacjąstr. 60.
16OT_OIMK_AMokradłastr. 60.
17OT_PTGN_ATeren gruntów nieużytkowanychstr. 68.
18OT_PTLZ_ATeren leśny lub zadrzewionystr. 70.
19OT_PTNZ_AInny teren niezabudowanystr. 72.
20OT_PTPL_ATeren placówstr. 72.
21OT_PTRK_ATeren roślinności krzewiastejstr. 73.
22OT_PTSO_ATeren składowania odpadówstr. 74.
23OT_PTTR_ATeren roślinności trawiastej lub upraw rolnychstr. 75.
24OT_PTUT_ATeren upraw trwałychstr. 76.
25OT_PTWP_AWoda powierzchniowastr. 77.
26OT_PTWZ_ATereny zwałowisk i wyrobiskstr. 78.
27OT_PTZB_AZabudowastr. 79.
28OT_SKDR_LDrogastr. 80.
29OT_SKPP_LPrzeprawastr. 83.
30OT_SKRW_PRondo lub węzeł drogowystr. 87.
31OT_SKTR_LTor lub zespół torówstr. 86.
32OT_SULN_LLinia napowietrznastr. 89.
33OT_SWKN_LKanałstr. 92.
34OT_SWRM_LRów melioracyjnystr. 93.
35OT_SWRS_LRzeka strumieństr. 94.
36OT_TCON_AObszar Natura 2000str. 96.
37OT_TCPK_AParki Krajobrazowestr. 97.
38OT_TCPN_AParki Narodowestr. 98.
39OT_TCRZ_ARezerwatystr. 98.

Dodatkowo w katalogu BDOO znajdują się pliki “uzytkownikXX.xml”. Jest ich kilkanaście i zawierają dane adresowe do województw. Co to tam robi – nie wiem…

Oprócz tego, w katalogu BDOO znajdują się następujące pliki:

  • OT_Ciek
  • OT_LiniaKolejowa
  • OT_SzlakDrogowy
  • OT_WezelKolejowy
  • OT_ZbiornikWodny

Są to plik GML bez geometrii zawierające dodatkowe atrybuty do niektórych obiektów (nazwy dla rzek, numerację dróg itp.) Jest z tym pewien problem. Złączenia zostały zapisane w notacji XLink, która jest standardem W3C i zapewne OGC w stosunku do XML i dalej GML, ale… nie jest zaimplementowana w większości oprogramowania GIS, w tym QGIS. Po otwarciu GML w edytorze tekstu widać, że np. w warstwie OT_SWRS_L (rzeki i strumienie) jest “tajne pole” ciek1, którego nie zobaczymy w tabeli atrybutów QGIS. A użycie tego pola to jedyny sposób na ustanowienie relacji (złączenia tabel np. w celu przypisania numeru dróg do dróg). Czyli dane trzymają się standardów tak bardzo, że aż trudno z nich korzystać w oprogramowaniu GIS. Pozostaje otwierać pliki do złączenia w jakimś edytorze i ręcznie zmieniać lub skorzystać z danych przerobionych przez autora bloga geoinformatyka.com.pl, który nie dość, że połączył wszystkie dane dla Polski, to usunął xlink z GML, dzięki czemu QGIS poprawnie widzi kolumny niezbędne do złączenia.

Na koniec ciekawostka. W czasie pisania tego artykułu, data ostatniej modyfikacji dla wszystkich województw to 27 luty 2014. Rozporządzenie przewiduje, że (rozdział 4, paragraf 15) “BDOO aktualizuje się na podstawie danych zawartych w BDOT10k niezwłocznie po aktualizacji danych w BDOT10k.”, czyli za każdym razem jak do zasobu dotrze jakiś zaktualizowany arkusz BDOT10k, to BDOO ma być aktualizowane. Poczekamy, zobaczymy.

Garść porad praktycznych:

Wielu lubi pliki SHP. W tym wypadku będzie problem, ponieważ nagłówki kolumn są dłuższe niż przewiduje SHP (czyli 10 znaków). Podczas eksportu QGIS obetnie nadmiarowe znaki, a w przypadku, gdyby po obcięciu, któreś kolumny miały tożsame nazwy – QGIS doda cyfry na końcu.

Większość narzędzi QGIS wykona analizy bezpośrednio na plikach GML (np. policzenie ilości punktów w poligonie – ftools), ale wynik i tak będzie trzeba w SHP, co spowoduje obcięcie znaków.

Wszystkie granice administracyjne zapisane są w jednym pliku GML/XML. Dziwnie się to ogląda, ponieważ gminy przykrywają powiaty, więc zaznaczenie powiatu tabeli atrybutów w QGIS nie spowoduje podświetlenia żadnego elementu. W celu wyciągnięcia powiatów z tej warstwy niezbędne jest zaznaczenie wszystkich obiektów rodzaj=’Pow’ i zapisanie do nowego pliku.

W części kolejnej przedstawimy nasze wrażenia z testowania danych BDOO.

Tagi:
Gdzie podziały się Parki Narodowe???

Przy okazji dodawania zbiorów danych udostępnionych przez CODGiK do danych, o których informujemy na stronie, postanowiliśmy również odświeżyć inne zbiory. Zaczęliśmy od najpopularniejszych – czyli danych o formach ochrony przyrody w wektorze udostępnionych przez EEA.

Ostatni zbiór danych, który zamieściliśmy do pobrania pochodził z października 2011, obecnie najnowszy jest zbiór z lipca 2013 roku. Po pobraniu danych, wycięciu terenów leżących w Polsce i odpowiedniej transformacji, nałożyliśmy te dane na siebie… Czytaj całość

Tagi: , ,
Dyrektor CODGiK, Artur Kapuściński: “od północy darmowe dane z CZGiK”

Najpopularniejszym działem w naszej Bazie Wiedzy jest dział z danymi do pobrania. GIS Support od początku swojego istnienia promował nieograniczony dostęp do danych GIS, wierząc, że jest to podstawa rozwoju Systemów Informacji Przestrzennej. Tym bardziej cieszy nas fakt, że informację o uwolnieniu niektórych danych z Centralnego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego, Pan Dyrektor Centralnego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej, postanowił opublikować również na naszym Blogu.

Oto wiadomość od Artura Kapuścińskiego:

____________________________________

Zgodnie ze zmianami wprowadzonymi ustawą z dnia 5 czerwca 2014 r. o zmianie ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, od dnia 12 lipca br. nieodpłatnie będą udostępniane dane pochodzące z czterech rejestrów Państwowego Zasobu Geodezyjnego i Kartograficznego, tj.:

  • państwowego rejestru granic i powierzchni jednostek podziałów terytorialnych kraju – PRG,
  • państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG,
  • bazy danych obiektów ogólnogeograficznych – BDO250GIS,
  • numeryczny modelu terenu o interwale siatki co najmniej 100 m – NMT_100.

Dostęp do danych będzie możliwy poprzez zakładkę Dane bez opłat na stronie internetowej Centralnego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej. Po wybraniu jednego z rejestrów możliwe będzie pobranie danych na dysk komputera. Dostęp do danych zostanie uruchomiony w dniu 12 lipca br.

Zapraszam do nieograniczonego korzystania!

Artur Kapuściński, Dyrektor CODGiK

___________________________________________

Czekamy z niecierpliwością!

Tagi: , ,
Otwarty Katalog Danych RDOŚ w Białymstoku

opendata-logoRegionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Białymstoku uruchomiła Katalog Otwartych Danych, dzięki któremu każdy zainteresowany ma nieograniczony dostęp do danych źródłowych szybko, wygodnie i bezproblemowo. Poniżej znajduje się pełna informacja na ten temat.

Gratulujemy inicjatywy i liczymy, że uda się zachęcić inne instytucje publiczne do podobnych działań. Takie podejście do udostępniania danych ma tylko zalety:

  • Użytkownicy danych nie muszą nigdzie dzwonić i wypełniać wniosków
  • Pracownicy mogą zająć się swoimi zadaniami zamiast co chwilę przygotowywać dane na konkretne zamówienie
  • Dane zostały upublicznione na podstawie ustawy o dostępie do informacji publicznej (czytaj więcej)
  • Dane są w formatach GIS, jak i tabelarycznych, dzięki czemu nawet użytkownik bez wiedzy specjalistycznej może skorzystać.
  • Katalog powstał siłami własnymi RDOŚ – bez dodatkowego finansowania.
  • Dane upublicznione są w sposób standardowy (WMS i WFS), co pozwoli na ich szerokie wykorzystanie
  • Usługi sieciowe działają (co nie jest normą)
  • Usługi sieciowe działają szybko (co absolutnie nie jest normą)

Warto zajrzeć do rejestru zmian w serwisie w celu zapoznania się z nowościami

Jeszcze nie wszystkie dane są w katalogu, ale liczymy, że niedługo wszystkie dane będą publicznie dostępne. Adres WMS i WFS do wszystkich danych przestrzennych:

[important]http://sdi.gdos.gov.pl/podlaskie/[/important]

Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska (RDOŚ) w Białymstoku uruchomiła Katalog Otwartych Danych, w którym można znaleźć wiele interesujących informacji związanych z szeroko pojętą ochroną środowiska województwa podlaskiego.
Na zbiór udostępnionych danych składają się dane przestrzenne, zestawienia tabelaryczne, a także elektroniczne wersje publikacji wydanych podczas pięciu lat działalności RDOŚ w Białymstoku. Informacje zebrano według grup tematycznych obejmujących formy ochrony przyrody, strefy ochrony gatunkowej, ochronę międzynarodową, służby ochrony środowiska, infrastrukturę ochrony środowiska oraz edukację ekologiczną.

Duży zbiór informacji stawią dane przestrzenne związane z ochroną przyrody oraz infrastruktury ochrony środowiska. Dane udostępniane są przez usługi sieciowe zgodne ze standardami Open Geospatial Consortium – WFS (Web Feature Service – do pobierania danych w formacie GML) oraz WMS (Web Map Service – do przeglądania danych).

Wśród zebranych danych część udostępniono po raz pierwszy w historii – do tej grupy należą elektroniczne wersje publikacji RDOŚ, a także unikalne zbiory danych przestrzennych związane z ochroną przyrody, m.in. ochroną międzynarodową wynikającą z „Konwencji o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego”, sporządzonej w Ramsarze czy obszary objęte ochroną na podstawie „Listy Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości” UNESCO.

Katalog jest ciągle uzupełniany i będzie rozwijany w wielu płaszczyznach, zarówno w kwestii dostępnych zasobów jak i nowych funkcjonalności. Korzystanie z serwisu jest bezpłatne, a kwestie prawne regulowane są przepisami o ponownym wykorzystaniu informacji publicznych.

Więcej informacji pod adresem: http://www.bialystok.rdos.gov.pl/opendata/

Tagi: ,

Szkolenia GIS i QGIS

Szkolenia podstawowe i dedykowane w formie zdalnej oraz stacjjonarnej

Zobacz ofertę szkoleń