BDOO – nowe, lepsze dane (?) cz. 1

W ostatnich dniach CODGiK opublikował na swojej stronie zbiór danych wektorowych o nazwie BDOO (Baza Danych Obiektów Ogólnogeograficznych). Jest to następca niesławnego BDO (Baza Danych Ogólnogeograficznych, która przedstawiała dane przestrzenne o dokładności odpowiadającej skali 1:250 000). To co je różni to sposób tworzenia. BDO było osobnym produktem (prawie nieaktualizowanym), natomiast BDOO jest to zgeneralizowana Baza Danych Obiektów Topograficznych (skala 1:10 000). Dość trudno określić skalę dokładności tych danych. Na pewno nie jest to 1:250 000 tylko zdecydowanie lepiej. Zasady prowadzenia generalizacji opisane są na stronie 392 załącznika nr 5 do rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 listopada 2011 r. w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz bazy danych obiektów ogólnogeograficznych, a także standardowych opracowań kartograficznych (Dz.U. 2011 nr 279 poz. 1642). Można tam przeczytać, że część danych (punkty) mają dokładnie taką samą dokładność co BDOT10k, dla innych obiektów generalizacją jest zmniejszenie liczby werteksów (minimum co 50 metrów), a obiekty powierzchniowe muszą mieć ponad 150 000 m2. Jest to dość dokładnie opisane.

Zgodnie z nowelizacją ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne z 5 czerwca 2014 r. dane te można pobrać “bez opłat”. Nie ma żadnej licencji określającej sposób ich wykorzystania, można więc domniemywać, że z tymi danymi można robić wszystko…

Obecnie BDOO można pobrać w podziale na województwa, co nie jest najszczęśliwszym rozwiązaniem. Wiem, że kilka osób (w tym my) napisało do CODGiK prośbę o udostępnienie danych dla całej Polski i mam nadzieję, że za niedługo do pobrania będzie też cała Polska. (EDIT: przed chwilą dostaliśmy oficjalną odpowiedź z CODGiK: nie będzie połączonych danych, bo nie przewiduje tego rozporządzenie. Cytat: “jednostką podstawową dla której  prowadzony jest pojedynczy zbiór danych BDOO jest województwo.” I tyle.)

Po pobraniu paczki z województwem dostajemy trzy katalogi:

• BDOO (z właściwymi danymi)
• Metadane (z metadanymi)
• XSD to schemat danych którego zadaniem jest sprawdzenie poprawności struktury danych i zgodności wartości słowników z danymi zawartymi w pliku XML. Proces takiej kontroli zgodności pliku XML z założoną w schemacie strukturą nazywa się walidacją. Plik XSD może być również używany jako źródło danych dla wydania opisu słowników jeśli zawiera w sobie komentarze opisujące użyte w danych skróty. I tak możemy się dowiedzieć (plik OT_BDOT10k_Slowniki.xsd), że Gmw to gmina miejsko – wiejska, a CmG to miasto w gminie miejsko wiejskiej).

Katalog BDOO

W katalogu znajduje się sporo plików GML (ale rozszerzenie to XML). Nazwy plików są dość enigmatyczne: w tabelce poniżej znajduje się ich wyjaśnienie. Krótki przewodnik po konwencji nazewnictwa warstw: OT – obiekt topograficzny, AD – administracja, BU – budowle, PT – pokrycie terenu, TC – tereny chronione, SW – sieć wodna, SK – sieć komunikacyjna. Dodatkowo postfiksy nazw warstw wskazują na typ geometrii: A (area) – poligon, L (line) – linia, P (point) – punkt.

Pełne wyjaśnienie wszystkich warstw i atrybutów znajduje się w załączniku nr 5 do rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 listopada 2011 r. w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz bazy danych obiektów ogólnogeograficznych, a także standardowych opracowań kartograficznych. Numer strony w kolumnie “Dodatkowy opis” odnosi się właśnie do tego dokumentu.

L.p.	Nazwa	Wyjaśnienie nazwy	Dodatkowy opis
1	OT_ADJA_A	Jednostka podziału administracyjnego	str. 10.
2	OT_ADMS_P	Punkt główny miejscowości	str. 14.
3	OT_BUHD_L	Budowla hydrotechniczna (linia)	str. 21.
4	OT_BUHD_P	Budowla hydrotechniczna (punkt)	str. 21.
5	OT_BUIN_L	Budowla inżynierska	str. 25.
6	OT_BUIT_P	Inne urządzenia techniczne	str. 24.
7	OT_BUUO_L	Umocnienie drogowe, kolejowe i wodne	str. 33.
8	OT_BUWT_P	Wysoka budowla techniczna	str. 36.
9	OT_BUZM_L	Budowla ziemna	str. 37.
10	OT_KUIK_A	Inny kompleks użytkowania terenu	str. 46.
11	OT_KUKO_A	Kompleks komunikacyjny	str. 47.
12	OT_KUPG_A	Kompleks przemysłowo - gospodarczy	str. 51.
13	OT_KUSC_A	Kompleks sakralny i cmentarz	str. 53.
14	OT_KUSK_A	Kompleks sportowo rekreacyjny	str. 54.
15	OT_OIKM_P	Obiekt związany z komunikacją	str. 60.
16	OT_OIMK_A	Mokradła	str. 60.
17	OT_PTGN_A	Teren gruntów nieużytkowanych	str. 68.
18	OT_PTLZ_A	Teren leśny lub zadrzewiony	str. 70.
19	OT_PTNZ_A	Inny teren niezabudowany	str. 72.
20	OT_PTPL_A	Teren placów	str. 72.
21	OT_PTRK_A	Teren roślinności krzewiastej	str. 73.
22	OT_PTSO_A	Teren składowania odpadów	str. 74.
23	OT_PTTR_A	Teren roślinności trawiastej lub upraw rolnych	str. 75.
24	OT_PTUT_A	Teren upraw trwałych	str. 76.
25	OT_PTWP_A	Woda powierzchniowa	str. 77.
26	OT_PTWZ_A	Tereny zwałowisk i wyrobisk	str. 78.
27	OT_PTZB_A	Zabudowa	str. 79.
28	OT_SKDR_L	Droga	str. 80.
29	OT_SKPP_L	Przeprawa	str. 83.
30	OT_SKRW_P	Rondo lub węzeł drogowy	str. 87.
31	OT_SKTR_L	Tor lub zespół torów	str. 86.
32	OT_SULN_L	Linia napowietrzna	str. 89.
33	OT_SWKN_L	Kanał	str. 92.
34	OT_SWRM_L	Rów melioracyjny	str. 93.
35	OT_SWRS_L	Rzeka strumień	str. 94.
36	OT_TCON_A	Obszar Natura 2000	str. 96.
37	OT_TCPK_A	Parki Krajobrazowe	str. 97.
38	OT_TCPN_A	Parki Narodowe	str. 98.
39	OT_TCRZ_A	Rezerwaty	str. 98.

Dodatkowo w katalogu BDOO znajdują się pliki “uzytkownikXX.xml”. Jest ich kilkanaście i zawierają dane adresowe do województw. Co to tam robi – nie wiem…

Oprócz tego, w katalogu BDOO znajdują się następujące pliki:

• OT_Ciek
• OT_LiniaKolejowa
• OT_SzlakDrogowy
• OT_WezelKolejowy
• OT_ZbiornikWodny

Są to plik GML bez geometrii zawierające dodatkowe atrybuty do niektórych obiektów (nazwy dla rzek, numerację dróg itp.) Jest z tym pewien problem. Złączenia zostały zapisane w notacji XLink, która jest standardem W3C i zapewne OGC w stosunku do XML i dalej GML, ale… nie jest zaimplementowana w większości oprogramowania GIS, w tym QGIS. Po otwarciu GML w edytorze tekstu widać, że np. w warstwie OT_SWRS_L (rzeki i strumienie) jest “tajne pole” ciek1, którego nie zobaczymy w tabeli atrybutów QGIS. A użycie tego pola to jedyny sposób na ustanowienie relacji (złączenia tabel np. w celu przypisania numeru dróg do dróg). Czyli dane trzymają się standardów tak bardzo, że aż trudno z nich korzystać w oprogramowaniu GIS. Pozostaje otwierać pliki do złączenia w jakimś edytorze i ręcznie zmieniać lub skorzystać z danych przerobionych przez autora bloga geoinformatyka.com.pl, który nie dość, że połączył wszystkie dane dla Polski, to usunął xlink z GML, dzięki czemu QGIS poprawnie widzi kolumny niezbędne do złączenia.

Na koniec ciekawostka. W czasie pisania tego artykułu, data ostatniej modyfikacji dla wszystkich województw to 27 luty 2014. Rozporządzenie przewiduje, że (rozdział 4, paragraf 15) “BDOO aktualizuje się na podstawie danych zawartych w BDOT10k niezwłocznie po aktualizacji danych w BDOT10k.”, czyli za każdym razem jak do zasobu dotrze jakiś zaktualizowany arkusz BDOT10k, to BDOO ma być aktualizowane. Poczekamy, zobaczymy.

Garść porad praktycznych:

Wielu lubi pliki SHP. W tym wypadku będzie problem, ponieważ nagłówki kolumn są dłuższe niż przewiduje SHP (czyli 10 znaków). Podczas eksportu QGIS obetnie nadmiarowe znaki, a w przypadku, gdyby po obcięciu, któreś kolumny miały tożsame nazwy – QGIS doda cyfry na końcu.

Większość narzędzi QGIS wykona analizy bezpośrednio na plikach GML (np. policzenie ilości punktów w poligonie – ftools), ale wynik i tak będzie trzeba w SHP, co spowoduje obcięcie znaków.

Wszystkie granice administracyjne zapisane są w jednym pliku GML/XML. Dziwnie się to ogląda, ponieważ gminy przykrywają powiaty, więc zaznaczenie powiatu tabeli atrybutów w QGIS nie spowoduje podświetlenia żadnego elementu. W celu wyciągnięcia powiatów z tej warstwy niezbędne jest zaznaczenie wszystkich obiektów rodzaj=’Pow’ i zapisanie do nowego pliku.

W części kolejnej przedstawimy nasze wrażenia z testowania danych BDOO.