QGIS 3.10

W ostatnim czasie została wydana kolejna wersja aplikacji QGIS oznaczona numerem 3.10 pod nazwą A Coruña. Przedstawiamy krótką listę wybranych przez nas zmian, pełny zestaw dostępny jest na oficjalnej stronie QGIS.

Etykietowanie

Silnik etykietowania QGIS ma już bardzo duże możliwości, jednak autorom udało się dodać kolejne użyteczne funkcjonalności. Jedną z nich jest dodawanie linii łączących etykiety z obiektami przestrzennymi. Jest to szczególnie przydatne w przypadku dużej liczby etykiet i niejasnego przypisania ich do obiektów, z których pochodzą. Użytkownik może stylizować taką linię, określić jej minimalną długość (krótsze niż podana wartość nie będą wyświetlane) czy poprowadzić linię do każdej części geometrii wieloczęściowych. We wcześniejszych wersjach możliwe było osiągnięcie podobnych efektów z wykorzystaniem kreatora wyrażeń, ale było to bardziej pracochłonne.

Do paska narzędzi Etykietowanie został dodany nowy przycisk pozwalający wyświetlić niewidoczne etykiety np. w wyniku konfliktu położenia. Są one wyświetlone na czerwono. Dzięki temu łatwiej można je zidentyfikować i poprawić ich położenie ręcznie lub testując inne sposoby automatycznego rozmieszczenia. Teraz żadna etykieta się nie ukryje!

Kolejną nowością jest umożliwienie tworzenia tła etykiety w formie znacznika, który może być dowolnie stylizowany (tak jak obiekty w warstwach punktowych).

Etykiety można od teraz orientować pionowo, tak żeby znaki pojawiały się pod sobą. Jest to potrzebne w niektórych językach (np. japońskim) ale może być wykorzystane przez każdego użytkownika. Dodatkowo sposób wyświetlania można uzależnić od kąta obrotu etykiety – mocno obrócone teksty będą wyświetlane jako tekst pionowy.

Po stworzeniu odpowiedniego stylu etykietowania warto go zapisać. Autorzy QGIS dodali do biblioteki symbolizacji dwie zakładki dla formatu tekstu i ustawień etykietowania. W pierwszej można przechowywać ustawienia dotyczące samej czcionki (typ, kolor, tło, wielkość itp.), a w drugiej położenie, kolejność renderowania, skale wyświetlania itp.

Zakładki przestrzenne

Spore zmiany zaszły w obsłudze zakładek przestrzennych. Są one od teraz widoczne w przeglądarce jako osobny element, a poszczególne zakładki można grupować w foldery co powinno ułatwić posługiwanie się nimi. Dodano również Edytor zakładki, w którym można określić zasięg danej zakładki (na podstawie warstw, mapy lub ręcznego wskazania), układ współrzędnych czy nazwę i grupę. Dodano wsparcie obsługi dla innych niż główna widoków map, chociaż ich obsługa nie jest jeszcze najwygodniejsza – należy przeciągnąć i upuścić zakładkę z przeglądarki na wybrane okno mapy.

W Narzędziach geoprocessingu pojawiły się dwa nowe algorytmy. Konwertuj warstwę na przestrzenne zakładki tworzy zestaw zakładek dla każdego obiektu wskazanej warstwy, a Konwertuj zakładki przestrzenne do warstwy pozwala utworzyć warstwę zawierającą wszystkie zakładki w formie poligonów.

Ostatnią nowością jest możliwość wyboru zasięgu mapy w kompozytorze wydruków na podstawie zakładek przestrzennych. W tym celu należy zaznaczyć element mapy, a następnie z paska narzędzi panelu Właściwości elementu wybrać z odpowiedni przycisk i wskazać żądaną zakładkę.

PDF

Format PDF w pierwszej chwili raczej nie kojarzy się z danymi GIS, co najwyżej w kontekście umieszczania w dokumentach map w celu wizualizacji jakichś zjawisk lub analiz. Jednak istnieje format GeoPDF, który znacząco rozszerza możliwości tego formatu w obsłudze danych przestrzennych. Dzięki zmianom w bibliotece GDAL/OGR 3 oraz pracy autorów QGIS użytkownicy mogą cieszyć się możliwością eksportowania danych do tego formatu, a opcji konfiguracyjnych jest całkiem sporo.

W GeoPDF każda warstwa przestrzenna jest traktowana osobno dzięki czemu możliwe jest ich włączanie/wyłączanie. QGIS eksportuje nie tylko geometrie ale również atrybuty oraz style warstw. Tak przygotowany plik można ponownie wczytać do QGIS nie tracąc żadnych informacji o obiektach przestrzennych.

GeoPDF w QGIS można eksportować z poziomu okna głównego lub z kompozytora wydruków. Ta druga opcja daje nieco większe możliwości. Szczególnie przydatne może okazać się wsparcie dla motywów. Pozwalają one zapisywać w jednym projekcie różne stylizacje dla warstw oraz ich widoczność i kolejność. Takie motywy można dołączyć do GeoPDF i wykorzystać jako grupy warstw, które można dowolnie włączać i wyłączać ukazując te same dane w różny sposób.

Dzięki powyższym możliwościom GeoPDF może stanowić ciekawy sposób prezentacji w formie prostej przeglądarki danych przestrzennych, szczególnie dla osób nie zaznajomionych z GIS. Należy jednak pamiętać, że do obsługi formatu GeoPDF wymagane jest posiadanie biblioteki GDAL/OGR w wersji co najmniej 3.0.

Widok 3D

Kolejne usprawnienia trafiły do widoku 3D. Zostały one zrealizowane w ramach programu Google Summer of Code 2019 przez studenta Ismaila Sunni.

Dodane zostały kontrolki do nawigacji widokiem, które upraszczają przesuwanie mapy. Do tej pory możliwe to było jedynie za pomocą myszy lub klawiatury, co nie zawsze było wygodne i precyzyjne.

Warstwy punktowe mogą być teraz reprezentowane w formie bilboardów czyli pionowych symboli, które będą zawsze zwrócone w kierunku użytkownika. Symbolizację można ustawić dowolnie na tej samej zasadzie jak w obiektach punktowych.

Ostatnią nowością jest dodanie narzędzia pomiaru odległości, które oczywiście działa w przestrzeni trójwymiarowej. Można więc zmierzyć wysokość obiektów czy spadek rzeki.

Ogólne

Po pierwszym uruchomieniu QGIS 3.10 od razu można zauważyć zmiany wprowadzone w ekranie powitalnym.Dostępne są tam dwie nowe sekcje. Pierwsza z nich służy do wyświetlania ostatnich wpisów publikowanych na oficjalnym blogu aplikacji pod adresem http://blog.qgis.org/. Poniżej dostępna jest lista z szablonami projektów, do szybkiego tworzenia nowych projektów z często wykorzystywanymi warstwami.

Zdarzyło Ci się kiedyś przypadkowe usunięcie zaznaczenia obiektów na warstwie wektorowej, które wymagało kilku minut pracy (ręcznej lub automatycznej)? Jeśli tak to z pewnością przydatne okaże się nowe narzędzie pozwalające na przywrócenie ostatniego zaznaczania obiektów danej warstwy. Teraz wystarczy wybrać z menu Edycja -> Zaznacz pozycję Ponownie zaznacz obiekty aby odtworzyć utracony wybór. Prosta rzecz a cieszy 🙂

Shapefile ma wiele wad, ale ciągle jest jednym z najpopularniejszych formatów danych wektorowych. Dużą uciążliwością jest fakt, że składa się on z wielu plików i zdarza się wysłać nie pełny ich zestaw co wręcz uniemożliwia ich wczytanie. Rozwiązaniem jest trzymanie wszystkich plików w archiwum ZIP. QGIS wspiera teraz taki format w dwóch wersjach: shz (pojedyncza warstwa SHP w archiwum) oraz .shp.zip (może zawierać więcej niż jedną warstwę). Poza otwieraniem możliwa jest oczywiście również ich edycja. Do obsługi tego formatu wymagane jest jednak posiadanie biblioteki GDAL/OGR w wersji co najmniej 3.1.

QGIS Server jest również jedną z pierwszych aplikacji, która wspiera standard OGC API for Features (OAPIF), wcześniej zwaną WFS 3. Jest to usługa nowej generacji, znacząco usprawniająca nieco już przestarzały z dzisiejszej perspektywy WFS.