Co to jest QGIS?

QGIS (dawna nazwa Quantum GIS) to darmowy, otwarty (open source: GNU GPL), wieloplatformowy (Windows, Linux, Unix, Mac OS i Android) program desktop GIS (Geographical Information System System Informacji Przestrzennej). Powstał w 2002 roku, a od 2007 rozwijany jest jako projekt Open Source Geospatial Foundation. Jest to oprogramowanie do przeglądania, edytowania i analizowania danych przestrzennych oraz tworzenia map.

Tyle z definicji, a jak to wygląda w praktyce?

Czy QGIS jest dla mnie?

Jeżeli w Twojej pracy używasz mapy w jakiejkolwiek formie to tak. Wszystkie procesy związane z mapami QGIS jest w stanie usprawnić i sprawić, że wyszukiwanie obiektów, i podejmowanie decyzji będzie łatwiejsze, a także obarczone mniejszym błędem. Zastosowania QGIS są bardzo szerokie, potwierdza to zestawienie użytkowników z działu: Kto wykorzystuje QGIS?

Co można zrobić za pomocą QGIS?

Podstawowe zastosowania to:

• zebranie danych z wielu źródeł (np. dane z pomiarów GPS, skany map, dane z geoportal.gov.pl, Google Street View) w “jedno miejsce” w celu szybkiego podglądu. Brzmi to banalnie, jednak samo spojrzenie na dane wyświetlone w postaci warstw w spójnym układzie współrzędnych pozwala odpowiedzieć na wiele pytań np.
  • przez jakie działki przebiega mój projekt?,
  • ile kilometrów jest do najbliżej formy ochrony przyrody?
  • w której części miasta jest ten teren? itp.
• Inwentaryzacje. Czy to przewody wodociągowe, światłowody, drogi, zabytki, padłe dziki, tereny inwestycyjne, przystanki PKS, klienci – wszystko znajduje się w określonym miejscu w przestrzeni. Zobaczenie tego na mapie do podglądu i analizy otwiera zupełnie nowe możliwości.
• Tworzenie map. Papierowa, czy interaktywna na stronie www. Dane, które gromadzimy możemy udostępniać mieszkańcom, współpracownikom, klientom…

 

Wszystkie powyższe czynności sprowadzają się do poniższych zestawów funkcjonalności:

Przeglądanie/eksplorowanie danych

DO QGIS można wczytać kilkaset formatów danych wektorowych (np. shp, gpx, kml, tab, gml), rastrowych (GeoTiff, ERDAS IMG, JPG, PNG) , dane z przestrzennych baz danych (np. PostgreSQL + PostGIS, MS SQL Spatial, Oracle Spatial) oraz dane serwowane za pomocą usług on-line (np. WMS i WFS). Oprócz tego możliwe jest wczytanie każdej mapy poprzez georeferencję (kalibrację)

Edytowanie danych

QGIS posiada kilkadziesiąt narzędzi, za pomocą których można dodawać nowe obiekty lub edytować istniejące np. za pomocą ręcznej digitalizacji. Każdy obiekt posiada swoją geometrię (np. obszar parku narodowego), którą można zmieniać na mapie oraz atrybuty opisowe (można to porównać z wierszem w arkuszu kalkulacyjnym), które edytuje się w tabeli.

Analiza danych

Analizowanie danych to odpowiadania na pytania: Gdzie jest obiekt…? Ile kilometrów jest do…? Ile obiektów znajduje się w zasięgu 3 kilometrów od…? Czy obiekt leży na terenie objętym…? Gdzie znajdę płaski teren, w odległości 5 km od autostrady, 20 km od bocznicy kolejowej, w odległości 60 minut jazdy samochodem od… itd. Analiza to podsumowanie całego procesu gromadzenia i “obrabiania” odpowiednich danych.

Kto wykorzystuje QGIS w Polsce?

Spektrum użytkowników jest bardzo szerokie. W Polsce z QGISa korzystają zarówno pracownicy administracji:

• urzędów gmin i miast (prowadzenie ewidencji, miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, analizy do opracowywania dokumentów),
• przez urzędy szczebla wojewódzkiego (Urzędy Marszałkowskie, Regionalne Dyrekcje Ochrony Środowiska, Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej, wojewódzkie oddziały Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Urzędy Statystyczne)
• po urzędy centralne (Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa)

Poza administracją QGIS funkcjonuje w firmach każdej wielkości. Od małych firm projektowych, przez przedsiębiorstwa wodno kanalizacyjne, ciepłownie, operatorów światłowodów, firmy logistyczne po głównych dostawców gazu, prądu oraz firm telekomunikacyjnych.

Na polskich uczelniach QGISa uczy się zdecydowana większość studentów kierunków geografia, geoinformacja, gospodarka przestrzenna itp. Akademia Górniczo Hutnicza była jedynym polskim srebrnym sponsorem QGIS. Grono użytkowników rośnie bardzo dynamicznie i cały czas jesteśmy zaskakiwani nowymi informacjami o wykorzystaniu QGIS w nowych branżach i działalnościach.

Dlaczego on jest za darmo? Gdzie jest haczyk?

Nie ma haczyka. QGIS należy do rodziny oprogramowania open source. Tak jak znane Linux, Android, Firefox, LibreOffice lub mniej znane WordPress (23% stron www – w tym nasza, oparta jest na WordPress), Magento (wiele sklepów internetowych), PostgreSQL i dziesiątki tysięcy innych programów, QGIS jest za darmo. W całości. Nie ma wersji płatnej, która posiada więcej funkcjonalności.

QGIS a oprogramowanie własnościowe

Pytanie: “Co jest lepsze? Czego warto się uczyć QGIS, X, Y, czy może innego oprogramowania?” to jedno z podstawowych pytań, które zadają nam studenci na zajęciach lub osoby rozpoczynające pracę z GIS. To bez znaczenia, bo w gruncie rzeczy są to oprogramowania bardzo do siebie podobne. Oprogramowanie GIS jest narzędziem, do realizacji celu i to on jest najważniejszy.
Jeżeli Twoje zadanie potrafi rozwiązać QGIS oraz inne oprogramowanie (jeśli nie wiesz czy QGIS rozwiąże Twój problem – napisz do nas, pomożemy), to istotne stają się inne czynniki np:

1. cena (tu QGIS jest bezkonkurencyjny)
2. wygoda użytkowania (każdy program ma swoją grupę fanów)
3. szybkość działania (w dużej mierze zależy to od zadania)
4. wybór rozszerzeń branżowych (oprogramowanie własnościowe ma więcej dedykowanych rozszerzeń)
5. możliwość tworzenia własnych narzędzi w oparciu o API (porównywalne możliwości)
6. wsparcie społeczności (porównywalne)
7. wsparcie komercyjne/producenta (istnieje dla każdego oprogramowania. GIS Support świadczy usługę wsparcia komercyjnego dla QGIS w Polsce).

Poza wyjątkowymi zastosowaniami, QGIS i konkurencja są do siebie podobne. A skoro tak – patrz punkt 1.

Kto rozwija QGIS? Za co? Z czego oni żyją skoro program jest darmowy?

Wokół każdego programu open source zgromadzona jest grupa firm lub osób, którym zależy na jego rozwoju. Motywacje są różne. W przypadku QGIS, wszyscy główni programiści posiadają firmy lub pracują w firmach, które wdrażają QGIS, świadczą usługi konsultingu, szkolą, udzielają wsparcia lub tworzą dedykowane funkcjonalności na zamówienie za pieniądze. Każda z tej grupy firm poświęca część swojej działalności na dobrowolną pracę nad QGIS, dzięki czemu program rozwija się dynamicznie i korzystają wszyscy. Oczywiście istnieje obawa, że motywacja twórców się wyczerpie, a program przestanie się rozwijać. Spotyka to część programów z rodziny open source. W przypadku QGIS to ryzyko jest znikome, ponieważ grupa użytkowników (przede wszystkim administracja w Europie Zachodniej i USA) jest na tyle duża, że wokół QGIS wytworzył się rynek, który pozwala na sprawne funkcjonowanie na zasadach komercyjnych.

Podsumowanie

Skoro nadal czytasz ten artykuł, to znaczy, że jest to program dla Ciebie. Jeśli nadal masz jakieś pytania, to chętnie na nie odpowiemy!