QGIS 2.16 Nødebo

Jak zwykle przy okazji pojawienia się nowej wersji aplikacji QGIS prezentujemy Wam przegląd najciekawszych naszym zdaniem nowości jakie zostały wprowadzone. QGIS 2.16 otrzymał nazwę Nødebo. Jest to miejscowość w Danii, gdzie  odbyła się pierwsza międzynarodowa konferencja użytkowników QGIS oraz spotkanie programistów tego projektu. Gospodarzem spotkania był Department of Geoscience and Natural Resource Management Forest and Landscape College w Nødebo. Wersja 2.16 nie posiada przedłużonego wsparcia, jeśli więc bardziej od nowych funkcji cenicie sobie stabilność sugerujemy pozostać przy wersji 2.14.

GIS Support jest brązowym sponsorem QGIS. Ze swojej strony zachęcamy do wsparcia finansowego inne organizacje i firmy wykorzystujące QGIS w swojej pracy, co pozwoli na dalszy rozwój projektu.

Poniżej przedstawiamy kilka najciekawszych wg nas zmian w stosunku do poprzedniej wersji. Wizualny przegląd zmian przygotowany przez autorów można znaleźć na oficjalnej stronie.

Widok mapy

Okno mapy zostało wzbogacone o kilka funkcjonalności, które podnoszą komfort oraz precyzję pracy. Nowym narzędziem jest Magnifier, dzięki któremu można powiększyć widok bez zmiany skali. Przydatne jest to np. przy ręcznym ustawianiu symboli lub etykiet – przy zmianie skali mogą one znikać/pojawiać się, natomiast wykorzystując zbliżenie ich położenie jest stałe.

Jeśli przybliżamy/oddalamy mapę za pomocą kółka myszy QGIS automatycznie zwiększa/zmniejsza skalę dwukrotnie. Jeśli jednak chcemy zrobić to mniejszymi krokami można teraz tego dokonać przytrzymując klawisz Ctrl. Standardowe zwiększanie/zmniejszanie skali można teraz wykonać kombinacjami Ctrl + oraz Ctrl -.

Również zachowanie narzędzia ręcznej selekcji można zmieniać za pomocą klawiszy modyfikatorów. Wykonując zaznaczenie za pomocą prostokąta mamy możliwość:

• przytrzymując Shift – dodanie nowych obiektów do istniejącej selekcji,
• przytrzymując Ctrl – usunięcie obiektów z istniejącej selekcji,
• przytrzymując Ctrl+Shift – wybrać obiekty z istniejącej selekcji (pozostałe obiekty zostaną odznaczone),
• przytrzymując Alt – wybierane są tylko obiekty w pełni wchodzące w zaznaczenie.

Klikając na pojedyncze obiekty z wciśniętym klawiszem Shift lub Ctrl obiekt ten zostanie dodany lub usunięty z istniejącej selekcji.

Jeśli dla danej warstwy ustawiona jest widoczności zależna od skali i mapa jest poza określonym zakresem to nazwa tej warstwy na liście jest szara. W menu kontekstowym tej warstwy pojawi się również opcja do ustawienia najbliższej skali, w której będzie ona widoczna.

Symbolizacja

Do tek pory aby zmienić styl warstwy należało otworzyć okno dialogowe z jej właściwościami, dokonać odpowiednich zmian i kliknąć OK lub Zastosuj aby zobaczyć efekt zmian. Nie jest to zbyt wygodne ponieważ część mapy jest zasłonięta oraz nie można podejrzeć zmian przed ich zapisaniem. Na szczęście w nowej odsłonie wprowadzony został nowy panel pozwalający zmieniać style warstwy, ustawiać etykiety/diagramy oraz cofać wprowadzone zmiany. Można go wywołać poprzez menu Widok->Panele->Layer styling lub klikając ikonę  znajdującą się na panelu warstw.

Osoby, które często korzystają z gradientów na pewno ucieszy nowe okno do ich tworzenia i edycji. Wszystkie parametry można teraz wyklikać np. ustawić granice dla poszczególnych barw, przezroczystość czy kolor. Nowe okno zdecydowanie bardziej przypomina teraz analogiczne narzędzia dostępna w aplikacjach graficznych.

Przycisk wyboru koloru został wzbogacony o koło, które pozwala szybko znaleźć pożądaną barwę.

Dodane zostały trzy nowe sposoby symbolizacji warstw wektorowych oraz jeden dla rastrów. Pierwszy z nich to w zasadzie brak symbolizacji czyli obiekty nie zostaną wyświetlone na mapie. Jest to przydatne jeśli daną warstwę wykorzystujemy jedynie do wyświetlenia etykiet lub wykresów.

Warstwy liniowe otrzymały możliwość stylizowania w formie strzałek. Ten typ symbolizacji pozwala tworzyć zakrzywione linie łączące dwa lub więcej punktów. Wygląd strzałek można modyfikować np. wypełnienie, szerokość, wielkość grota. Warstwy punktowe natomiast otrzymały symbolizację z wypełnionym znacznikiem (Filled marker). Jest ona podobna do już istniejącego prostego znacznika, ale dodaje możliwość stylizowania wypełnienia i otoczki znacznika w ten sam sposób jak poligony np. wykorzystując gradient i przerywane linie. Sama baza znaczników została dodatkowo rozbudowana o kilka nowych kształtów.

Rastry otrzymały możliwość tworzenia cieniowania (hillshade) bezpośrednio w panelu stylizacji. Daje to znacznie ciekawszy efekt w stosunku do płaskich odcieni szarości. Użytkownik może określić kilka podstawowych parametrów takich jak kąt padania promieni słonecznych, azymut czy przewyższenie pionowe.

Tabela atrybutów

Duże zmiany dotknęły tabelę atrybutów. Klikając prawym klawiszem w nagłówek dostajemy menu umożliwiające konfigurację widoku kolumn:

• Hide column – ukrycie wybranej kolumny,
• Set width – ustawienie zdefiniowanej szerokości dla danej kolumny,
• Autosize – automatyczne ustawienie szerokości kolumny na podstawie wartości, które się w niej znajdują,
• Organize columns – otwiera okno dialogowe, w którym można zmienić kolejność wyświetlanych kolumn (przeciągnij i upuść) oraz zmienić ich widoczność,
• Sort – otwiera kreator wyrażeń w celu zdefiniowania kolejności rekordów w tabeli.

Dokonane zmiany są zapamiętywane przez QGIS po zamknięciu tabeli.

Tabela atrybutów wzbogacona została o nowe narzędzie do zaznaczania lub filtrowania obiektów. Aby z niego skorzystać należy kliknąć ikonę lub użyć skrótu klawiaturowego Ctrl+F. Zostanie uruchomiony widok formularza zawierającego listę atrybutów danej warstwy. Wypełniając kryteria i wybierając operatory określamy filtr, na podstawie którego zostaną wybrane obiekty. Możemy je zaznaczyć (Select features) lub przefiltrować rekordy w tabeli (Filter features) tak aby widoczne były tylko obiekty spełniające zadany warunek. Dostęp do tego narzędzia można również uzyskać bezpośrednie z okna mapy poprzez klawisz F3 lub opcję Select Features by Value.

Jeśli chcemy szybko zmienić jeden lub więcej atrybutów dla zaznaczonych obiektów możemy skorzystać z opcji Multiedit mode. Narzędzie można aktywować klikając na przycisk . Pojawi się okno podobne do wcześniej opisywanego filtrowania obiektów tzn widok formularza z listą trybutów i polami tekstowymi. Przy zmianie jednej z wartości pojawi się kontrolka pozwalająca zapisać zmiany do zaznaczonych obiektów lub je cofnąć.

Narzędzia geoprocessingu

Po wielu latach QGIS pożegnał się z jedną z najczęściej używanych wtyczek – fTools. Była ona dostarczana wraz z QGIS i zawierała wiele przydatnych narzędzi do zarządzania i analizowania danych wektorowych. Usunięcie tego rozszerzenia nie oznacza że użytkownicy stracili dostęp do udostępnianych przez nią funkcjonalności. Od dłuższego czasu były one dostępne poprzez Narzędzia geoprocessingu. Jedyna zmiana jaką odczuje użytkownik to nowe oknoa dialogowe po uruchomieniu wybranej funkcjonalności – istniejące pozycje w menu pozostawiono bez zmian, jednak po uruchomieniu wybranego narzędzia pojawi się standardowy panel algorytmu z Narzędzi geoprocessingu.

Same Narzędzia geoprocessingu również zostały wzbogacone o nowe funkcjonalności. Od teraz można automatycznie wygenerować wtyczkę zawierającą wybrane skrypty Narzędzi geoprocessingu. Taka wtyczka działa jak każda inna, można ją więc rozpowszechniać poprzez repozytorium (własne lub oficjalne). Użytkownicy, którzy ją zainstalują będą mieli dostęp do tych algorytmów z panelu processingu. Dodano również możliwość tworzenia algorytmów z predefiniowanymi parametrami, dzięki czemu dla często używanych funkcji nie trzeba za każdym razem od nowa ustawiać tych samych danych. Uzupełniona została baza algorytmów dla GRASS GIS 7, zawiera teraz wszystkie narzędzia dostępne w modułach vector, raster i imagery.

Inne zmiany warte uwagi

Rozszerzona została baza sterowników umożliwiających pobieranie danych z różnych źródeł. Jeśli ktoś korzysta z usług ArcGIS REST może teraz połączyć się z nimi i przeglądać dane bezpośrednio z poziomu QGIS. Dotyczy to usługi ArcGIS Feature (odpowiednik WFS) oraz ArcGIS Map (odpowiednik WMS). Dodana została również możliwość połączenia z bazą DB2. Niemal od podstaw został napisany sterownik do obsługi WFS. Wśród wielu zmian, jakie zostały w nim dokonane warto zwrócić uwagę na wsparcie dla wersji 1.1 i 2.0, wykorzystanie pamięci podręcznej do przechowywania pobranych obiektów, wsparcie dodatkowych typów geometrii (głównie krzywe) czy lepsza współpraca z usługami, które nie do końca spełniają standardy OGC. Nowością w QGIS jest również możliwość tworzenia nowych plików i warstw w formacie GeoPackage. Jest to plikowa baza danych oparta na formacie SQLite, która stała się standardem OGC w 2014 r.

QGIS rozpoznaje teraz dane przesyłane w formacie NMEA-0183 przez urządzania nawigacji satelitarnej obsługujące rosyjski system GLONASS.

W oknie wydruków można rysować linie oraz poligony. Obiekty te można stylizować w ten sam sposób co warstwy wektorowe. W celu zmiany geometrii istniejących obiektów (przesunięcie, dodanie lub usunięcie wierzchołków) można wykorzystać nowe narzędzie do edycji wierzchołków.

Narzędzie zmiany kształtu obiektu (znajdujące się na pasku narzędzi do zaawansowanej digitalizacji) umożliwia wydłużenie istniejących linii. Wystarczy kliknąć jeden z końców i narysować dalszy jej przebieg. Po zakończeniu edycji geometria zostanie automatycznie zaktualizowana.